Door Marco Heijstek
Zet vier mensen in een hok en er ontstaat van zelf een keer gelazer; er is herrie in de tent. Laat staan als je het een team of een afdeling noemt. Een groep mensen die met elkaar een bepaalde klus moet klaren. Stop er nog wat doelstellingen, resultaat afspraken of KPI’s bij en de herrie begint. Hoe hou je de kikkers in de kruiwagen? En wat te doen met het gelazer? Kortom: Herrie in de tent, wat nu?
Samenwerken is niet zo eenvoudig. Daarbij wordt al snel geroepen: “als we maar beter zouden zijn in communicatie. Of feedback geven.” Trainingen genoeg over deze of aanverwante onderwerpen. Een ander zegt: “Er zijn geen duidelijke doelen!” Dus gaan we aan de slag met de missie, visie en het SMART maken van doelen. Allemaal waardevol, nuttig en noodzakelijk. Maar vaak lost het niet op waar het werkelijk om gaat, namelijk de vraag hoe willen we samenwerken. Wat is de grondwet van de samenwerking?
Relaties
Relaties zijn de basis van ons mens zijn. Anders gezegd: mensen zijn relationele wezens. Veel pijn, verdriet en gelazer vindt zijn oorsprong in dat wat er misgaat in de relatie. In dat wat er tussen mensen gebeurt, zo ook in de werkrelatie. Onderling, van manager naar medewerker en vice versa. Waarbij de oplossing vaak wordt gezocht in het gedrag: beter communiceren of feedback geven, etc. Maar is dat de echte oplossing?
Een echte oplossing
Je raadt het al: ik heb de overtuiging van niet. Uiteraard, het helpt en het is zeker nuttig om te werken aan communicatie en feedback geven. Het is soms zelf noodzakelijk om ander gedrag aan te leren. Een echte oplossing is te vinden op een laag er onder, de basis. Hoe willen we samenwerken en wat zijn de grondregels binnen het bedrijf of afdeling? Dat is nodig voor een goede samenwerking om in ieder geval een beetje richting te geven aan de herrie! Want herrie komt er, groot of klein.
Drie thema’s
Ik mag nog weleens meelopen met teams waarin samenwerken niet zo lekker gaat. Daarbij gebruik ik de volgende drie thema’s: vertrouwen, vergeving en kwetsbaarheid of eerlijkheid. Niet de meest sexy onderwerpen. Maar als één van deze drie ontbreekt, stop dan alsjeblieft met proberen om samen te werken. Het heeft geen zin, de basis ontbreekt!
Vertrouwen
Vertrouwen gaat over hoe je kijkt naar je collega of medewerker. Ben je ervan overtuigd dat de ander niet naar het werk komt om de boel opzettelijk te verzieken? Heb je het vertrouwen dat de medewerkers, collega’s of manager zich willen inzetten om het goede te doen? Wellicht niet het goede in mijn ogen maar in zijn of haar perceptie wel. Of twijfel je aan de goede bedoelingen van de ander? Zonder vertrouwen in de ander is er geen basis voor samenwerking. Het vertrouwen gaat echter beschadigd worden. Er gaan zich momenten voordoen waarin de ander mij niet correct behandeld of niet doet wat wij hebben afgesproken. En ja, vertrouwen komt te voet en gaat te paard… Er is soms heel wat nodig om het vertrouwen weer terug te krijgen of te geven.
Vergeving
Als de ander dan niet voldaan heeft aan jou verwachtingen, ben je dan in staat om de ander te vergeven? Anders gezegd kan je er over heen stappen en weer opnieuw beginnen? Uiteraard zijn er aan vergeven allerlei voorwaarden of lastige voorwaarden verbonden, zoals excuses aanbieden of consequenties verbinden aan verkeerd gedrag. Maar ergens moet er weer ruimte ontstaan of de mogelijkheid zijn om opnieuw te mogen beginnen met elkaar. Met respect voor de ander en jezelf.
Kwetsbaarheid / eerlijkheid
Dit ligt dicht tegen vertrouwen aan, maar gaat een stapje verder. Durf ik eerlijk te zijn over wat ik gedaan heb en waarom ik dat gedaan heb? Of zwijg ik erover in de hoop dat niemand het heeft gezien? Of kan ik kwetsbaar zijn over wat ik lastig vind of mee worstel met mezelf of met de ander in het team? Brené Brown verteld in haar TED talk hoe krachtig kwetsbaarheid is. Krachtige kwetsbaarheid draait om de moed om jezelf te laten zien, dingen uit te proberen en het risico nemen om te falen. Het is inzien dat perfectie niet bestaat en dat winnen en verliezen beide bij het leven horen.
Zet vier mensen in een hok en er ontstaat vanzelf een keer herrie in de tent. Start niet direct met sleutelen aan het gedrag, maar begin bij de basis: vertrouwen, vergeving en kwetsbaarheid.