Door Maya Koerts
Linda werkt als communicatiemedewerker bij een middelgroot bedrijf. Het is haar taak dat iedereen goed en duidelijk geïnformeerd is. Haar teksten zijn duidelijk, to-the-point en prettig leesbaar. Binnen het bedrijf wordt zij enorm gewaardeerd. Linda kijkt hier echter anders naar. Na een werkdag komt ze geregeld doodmoe thuis. Gevoelens of ze haar werk wel goed genoeg doet komen vaak voor. Ze denkt geregeld dat ze het niet kan en dat het binnenkort niet meer lukt… Kort samengevat: haar werk kost haar te veel tijd en energie.
Het belang om perfectionisme bij je medewerker te herkennen
Medewerkers die tegengewerkt worden door perfectionisme ervaren negatieve gevoelens, zoals onzekerheid en angst. Het gevolg hiervan is dat jouw medewerker dan niet in zijn kracht staat. Dit kost veel energie. Dit kan soms zelfs zoveel energie kosten dat die een keer opraakt. Gevolgen hiervan kunnen een burn-out, overspannenheid, een angststoornis, hoge bloeddruk en/of hartklachten zijn. Daarnaast wordt kans op een conflict groter.
Jammer genoeg is perfectionisme niet altijd duidelijk zichtbaar. ‘Mijn medewerker presteert goed, dus het zal wel goed gaan’, is een gedachtepatroon dat ik regelmatig tegenkom bij managers. Klopt dit patroon echter ook? Helaas, ik coach regelmatig medewerkers die prima functioneren, maar ondertussen gevoelens van onzekerheid, spanning en frustratie hebben. Met name als perfectionisme een issue is. Perfectionisme kan zo geniepig zijn dat je medewerker het zelf niet doorheeft. Of de term is zo beladen geworden dat de medewerker zich ervoor schaamt, met als gevolg dat de medewerker er niet voor uit durft te komen.
Hoe je perfectionisme bij je medewerker herkent
Wat je wel kunt doen om inzicht te krijgen op de vraag of perfectionisme een rol speelt, is het voeren van een open gesprek met je medewerker. Denk aan de volgende onderwerpen:
- Wat is zijn/haar beste kwaliteit?
- Welke kwaliteitseisen stelt hij/zij?
- Hoe gaat hij/zij om met het maken van keuzes?
- Wanneer was hij/zij voor het laatst trots op wat hij gepresteerd heeft?
- Ervaart hij/zij weleens negatieve gevoelens?
- Hoe gaat hij/zij om met zaken die tegenzitten?
- Stel, de medewerker kan iets in één vingerknip veranderen, wat zou hij/zij dan als eerste veranderen?
Komt er naar voren dat je medewerker zich erg verantwoordelijk voelt, zorgvuldigheid belangrijk is, werk moeilijk los kan laten en/of moeite heeft met keuzes maken? Dan is er een kans aanwezig dat perfectionisme een rol speelt. Vaak is het ook lastig om te benoemen waar hij/zij nu echt goed in is of om te voldoen aan zijn/haar norm(en). Het kan immers altijd beter.
Maak van perfectionisme een kracht
Perfectionisme kan een kracht zijn. Uiteraard kan dit ook een grote valkuil zijn. Denk hierbij aan stress, angst, continu van alles moeten, schuldgevoelens, etc. Voorkom deze valkuil en maak er een kracht van!
Bij perfectionisme draait het om streven naar volmaaktheid. Perfectionisme kan dus een drijfveer zijn om doelen te bereiken. Het zet aan tot beweging en het zorgt ervoor dat uitdagingen aangegaan worden. Een voorwaarde is overigens wel dat de balans goed zit en dat er sprake is van realisme. Dus:
- Zorg voor realistisch verwachtingspatroon;
- Stel doelen vanuit een juiste motivatie;
- Formuleer haalbare doelen.
Hoe maak je van perfectionisme een kracht
Onderzoek je overtuigingen
Duik de diepte in en laat je medewerker onderzoeken welke overtuigingen hij heeft. Vaak zijn we ons er niet bewust van welke overtuigingen invloed hebben op ons gedrag. Wat doen deze overtuigingen? Onderzoek of deze overtuigingen echt waar zijn. Vanuit welke overtuiging(en) wil jij handelen? Het is mooi om te zien hoe gedrag wezenlijk verandert als we vanuit overtuigingen naar gedrag kijken.
Voorkom een doorslag in je kwaliteiten
Onder perfectionisme kunnen verschillende kwaliteiten behoren. Voorbeelden zijn nauwkeurig zijn, weloverwogen zijn en verantwoordelijkheid hebben. Welke kwaliteiten behoren tot het perfectionisme van jouw medewerker? Waarschijnlijk ziet jouw medewerker deze kwaliteiten niet eens. Sterker nog, hij zal eerder last hebben van de valkuilen die deze kwaliteiten met zich meebrengen. Met de methode van kernkwadrant van Offman kun je goed onderzoeken welke uitdaging jouw medewerker aan kan gaan, zodat hij meer in zijn kracht komt te staan. Hij mag weer genieten van zijn kwaliteiten. De kans dat hij doorschiet in zijn kwaliteit en terecht komt in een valkuil wordt minder. De balans wordt weer rechtgetrokken.
Pas de kennis toe in de praktijk
Laat je medewerker oefenen met het zetten van de juiste stappen, zodat er in het werk een positieve beweging ontstaat. Dit is een proces. Het proces slaagt door de het effectief toe kunnen passen van de opgedane inzichten. De steun van een loopbaancoach kan ervoor zorgen dat het proces op een goed tempo verloopt.
Terug naar de praktijk
Bij Linda zit er een groot verschil tussen hoe zij haar werk ervaart en hoe haar collega’s haar op werk zien. Linda is goed in het verbloemen van hoe ze zich daadwerkelijk voelt. Ik ben blij dat haar manager doortastend opgetreden heeft. Hij zag kleine signalen die hem aanspoorde om echt met Linda in gesprek te gaan. Een belangrijke stap is gezet. Ik heb vijf gesprekken met Linda gevoerd. Wij zijn op zoek gegaan naar haar overtuigingen. We hebben gekeken of deze overtuigingen echt waar zijn. Het viel allemaal op zijn plek. We hebben een plaatsvervangende overtuiging geformuleerd die wel recht aan haar doet.
We hebben onderzocht hoe zij nog meer kan werken vanuit haar kracht en hoe zij voldoening haalt uit haar werk. Tijdens de gesprekken voelde Linda dat er een last van haar schouders viel. Haar mindset veranderde. Haar focus kwam te liggen bij het zien van de mooie waarde die zij toevoegt. Het gaf haar lucht en vertrouwen. Ik zag haar steeds meer ontspannen. We hebben heel concreet gekeken naar welke acties zij wil ondernemen in haar werk. Door te doen, te evalueren en aan te scherpen ervaart Linda dat ze haar nieuwe inzichten steeds meer eigen maakt.
Na het vijfde gesprek hebben Linda, haar manager en ik het traject geëvalueerd. Linda verwoordde het resultaat als volgt: “De enige reden dat ik nog naar het werk ging was om mijn inkomen te verdienen. Nu haal ik echt voldoening uit mijn werk. Ik ben blij met wat ik voor deze organisatie mag betekenen.” Haar manager realiseerde zich van te voren niet hoe groot de impact op Linda was. Hij is erg blij met de positieve beweging die in gang gezet is.